SUFITU NIE PRZEBIJESZ – O LEKACH PRZECIWBÓLOWYCH

Stwierdzenie, że więcej znaczy lepiej nie zawsze jest prawdziwe. Na pewno nie sprawdza się w przypadku leków przeciwbólowych, a to za sprawą mechanizmu ich działania i naszej fizjologii.

Maksymalne dawki

Od lat niepodzielnie królują niesterydowe leki przeciwzapalne, takie jak ibuprofen czy ketonal. Sam korzystam z nich dość często. Są całkiem skuteczne, a przy tym szeroko dostępne. Apteka, supermarket, stacja benzynowa, czy osiedlowy sklepik – można dostać je praktycznie wszędzie. Rzecz w tym, żeby nie stosować ich bez opamiętania.

Kiedy przeczytamy ulotkę, zobaczymy, że każdy z nich ma określoną dawkę dobową. Pierwsza przyczyna to bezpieczeństwo – delikatnie mówiąc są one mało przyjazne dla naszego układu pokarmowego. Drugą przyczyną jest ich skuteczność. Zwiększając dawki wcale nie zwiększamy skuteczności leczenia!

Za wszystko odpowiada tak zwany efekt sufitowy – zjawisko braku wzrostu siły działania, mimo większej dawki leków. Przyczyny mogą być różne i nie są do końca poznane. Prawdopodobnie, chodzi o wysycenie hamowanych przez lek enzymów – jeśli nie ma już co zablokować, siły działania nie da się zwiększyć.

W konsekwencji, zamiast walczyć z bólem głowy, zwiększamy tylko ryzyko działań niepożądanych -  nudności, wymiotów, wrzodów żołądka, czy nawet uszkodzenia nerek. 

A może wątroba?

W tym miejscu trzeba wspomnieć jeszcze o paracetamolu, którego przedawkowanie mogą mieć znacznie gorsze konsekwencje niż wrzody żołądka. W większości przypadków nasza wątroba rozkłada ten lek do nieszkodliwych metabolitów. Problem zaczyna się, kiedy przekraczamy dozwoloną dawkę. Wówczas uaktywnia się drugi szlak metaboliczny, w którym powstaje silnie trująca pochodna, powoli niszcząca hepatocyty*.

W niektórych przypadkach wątroba poradzi sobie sama i naprawi uszkodzenie. W innych… cóż, podda się i ulegnie zniszczeniu, zatruwając cały organizm. Jedynym ratunkiem pozostanie wtedy przeszczep. A ten, niestety, nie zawsze się udaje.

Wniosek jest jeden – leki przeciwbólowe są całkiem przydatne i skuteczne. Chyba, że połkniemy ich zbyt dużo - wtedy mocno szkodzą.

*hepatocyty – główne komórki wątroby, pełniące takie funkcje jak wytwarzanie żółci oraz metabolizm leków i związków pokarmowych.